فیروزه کوبی یکی از صنایع دستی است و با نشاندن قطعههای کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر سطح ظرفها، زیورآلات و اشیای تزئینی (از پایههایی به جنسهای مسی، برنجی، نقره، ورشویی و یا برنزی) ساخته میشود. بین قطعههای فیروزه نوعی لاک تیرهرنگ قرار میگیرد. هر چه ظرف و زیورآلات فیروزه کوبی شده پرکارتر و منظمتر باشد و فاصله کمتری بین قطعات فیروزه باشد، ارزش هنری آن بیشتر است. امروزه مرکز این هنر اصفهان است.
این هنر که زیبایی و گیرایی یک فرآورده ی خوب صنایع دستی را با خود دارد، عبارت است از شیئی مسی، برنجی، نقره ای، ورشویی و یا برنزی که ذرات و قطعات ریز سنگ فیروزه بر قسمتهایی از سطوح آن به فرم موزائیک در کنار هم نشانده شده و به این ترتیب جلوهای خاص به آن بخشیده میشود.
یکی از مهمترین عوامل موثر در کیفیت محصول نهایی فیروزه کوب، کیفیت سنگ فیروه است. متاسفانه برخی سودجویان از سنگ های تقلبی در محصولات خود استفاده کرده که این موضوع به اصالت و هویت صنایع دستی آسیب رسانده و انتخاب محصول واقعی را برای مشتریان نهایی مشکل می سازد.
یکی از کارهای جنبی صنعت فیروزه کوبی، کار تهیه ی زیر ساخت است که در کارگاه زرگری و بطور جداگانه انجام می شود. در حال حاضر صنعت دستی فیروزه کوب یا فیروزه کوبی فقط در اصفهان رایج است و صنعتگران شاغل در این رشته محدود و انگشت شمار میباشند. فیروزه کوبی یکی از معدود رشتههای صنایع دستی است که سابقه تاریخی چندانی نداشته و در حال حاضر هم تولید محدودی دارد. همین امر باعث شده تا فیروزه کوبی آنگونه که باید شناخته نشده باشد.
۱. زرگری
۲. فیروزه کوبی
۳. پرداخت کاری
برای مشاهده مراحل فیروزه کوبی اینجا کلیک کنید.
قدمت فیروزه کوبی به حدود ۷۰سال قبل می رسد و در آن زمان صنعتگری بنام«یوسف حکیمان» معروف به محمد رضا در مشهد کار فیروزه کوبی بر روی زینت آلاتی نظیر دستبند، گل سینه، گوشواره… را شروع کرد. و حدود ۲۰ سال بعد این صنعت توسط صنعتگر دیگری بنام«حاج داداش» از مشهد به اصفهان برده شد. در حال حاضر صنعت دستی فیروزه کوبی فقط در اصفهان رایج و صنعتگران شاغل در این رشته نیز همچون تولید آن محدود است.
فیروزه یا ترکویز (Turquoise) به معنای سنگ ترکی است. علت این نامگذاری آن است که فیروزه ایران از طریق ترکیه به اروپا صادر میشده است.
فیروزه یکی از سنگهای قیمتی است که از عهد باستان در ایران شناخته شده، از کتیبه بنیاد کاخ داریوش بزرگ در شوش معلوم میگردد که در آن تاریخ فیروزه (احسائین) نامیده میشد و از خوارزم برای زینت آلات کاخ آورده شده بود. فیروزه سنگ آرزوهای تمام پادشاهان ممالک از زمان کورش و داریوش کبیر است که به عنوان هدیه از طرف آنها به تمام سلاطین داده میشد.
در کشور ایتالیا از فیروزه آبی و صاف که به گوهر آبی معروف است، به عنوان گرانقیمتترین جواهرات استفاده میشود.
یکی از خواص سنگ فیروزه تقویت قلب، دستگاه تنفسی، چشم ها، گردش خون، گلو، معده و کبد می باشد. سایر خواص سنگ فیروزه این است که به عوارض عملکردهای نادرست کبد و غدد کمک میکند. چشمها را نیرو میبخشد و بر علیه بیماریهای چشم و اصلاح گردش خون مؤثر است. درد گلو، التهابات ریوی و بیماریهای دستگاه تنفس را درمان میکند. در برابر افسردگیها مفید است و قلب را تقویت میکند.
همچنین به خاطر درخشش آن شادی آور است و اثر سودمندی بر روی کمبود اکسیژن، مسمومیت خونی و استرس دارد.
نگاه به فیروزه چشم را تقویت کرده و استفاده از سرمه آن و همچنین گذاشتن آن بر روی چشم ها برای تقویت چشم و درمان بیماری های چشمی مفید است. فیروزه قلب را تقویت می کرده و سعه صدر می دهد. این سنگ، افسردگی های روحی و روانی را نیز درمان می کند. سنگ فیروزه، سنگ صلح و آرامش است و قدرت عشق و دوستی، صداقت، عقل و حکمت را فزونی می بخشد. فیروزه مظهر خوش یمنی، آرامش و محافظت در برابر نیروهای منفی است.