سنگ یشم یکی از سنگ های گران بها و باارزشی است که از دو کانی جداگانه جیدیت و نفریت تشکیل شده است. این سنگ قیمتی در بیشتر موارد با سایر گوهرها اشتباه گرفته می شود. درنتیجه شناخت مشابهات گوناگون و درک چگونگی جداسازی آنها از یشم، بسیار مهم است. طیف وسیعی از گوهرهای مشابه در تلاشند تا زیبایی منحصر به فرد و ظاهر یشم را تکرار کنند. این موضوع مبهم است و با وجود این که جیدیت و نفریت توسط بسیاری از تمدن ها مورد تحسین قرار گرفته و روی آن بسیار کار شده، هنوز نیز ماهیت واقعی کانی های تشکیل دهنده آن اشتباه گرفته شده و مشابهات آن اغلب به اشتباه به عنوان گوهر اصل معرفی می شوند.
علاوه بر نام های تجاری پذیرفته شده برای یشم، بسیاری از اصطلاحات گمراه کننده مانند “یشم مکزیکی”(Mexican jade)، “یشم ژاپنی”(Japanese jade)، “یشم جاسپر” (jasper jade) و “یشم ترانسوال” (Transvaal jade) نیز برای فروش گوهرهایی به غیر از جیدیت و نفریت در بازار استفاده می شوند. با توجه به تعدد موادی که به عنوان یشم تبلیغ می شوند، خریدار باید از نام های این شبه یشم ها و همچنین ویژگی های کلیدی شناسایی یشم، آگاه باشند.
همان طور که علاقه مندان یشم هنگام خرید سنگ اطلاعاتی راجب کیفیت لایههای زیرین آن ندارند، این احتمال وجود دارد که علاقه مندان به این سنگ نیز دچار اشتباه شوند و سنگ های تقلبی خریداری کنند. با چشم غیرمسلح به سختی می توان سنگهای بی کیفیت و رنگ شده را تشخیص داد که متاسفانه تعداد آنها بسیار است. اغلب سنگ ها شفاف رنگ میشوند و به عنوان یشم سبز به فروش می رسند. به همین علت است که رولند اوهل جواهرشناس توصیه می کند: “تنها در صورت مشاوره با یک جواهرساز یا واسطهی خوب می توانید در برابر خطر خرید سنگ های تقلبی ایمن باشید.” علاوه بر این، همانند دیگر سنگ های قیمتی، شناسنامه سنگ می تواند اعتبار آن را تایید کنند.
سنگ های بدلی
دسته ای از سنگ های طبیعی که به علت شباهت ظاهری زیاد به یشم می توانند به جای یشم اشتباه گرفته شوند، عبارتند از:
Serpentine، Aventurine Quartz، Glass، Grossularite Garnet، Vesuvianite،Soapstone، Australian Chrysoprase و Maw Sitsit.
این گونه سنگ ها از ترکیب دو یا سه نوع سنگ متفاوت یا یکسان ساخته می شود.
به علت تشابه بسیار زیاد جیدایت و نفرایت و نمونه های بدلی و اختلاف قیمت بسیار زیاد آن ها با یک دیگر، توصیه می شود پیش از خرید از صحت نوع آن ها اطمینان حاصل نمایید.
مراحل آزمایش خانگی اصالت سنگ یشم به شرح زیر هستند:
روش ۱ : ابتدا سعی کنید سطح قطعه یشم مورد آزمایش را با استفاده از ناخن خود خراش دهید. یشم اصل بسیار سخت است و خراش برنمی دارد. سطح آن حالتی صیقلی و براق با بافتی شفاف دارد.
روش ۲ : قطعه یشم را به پوست صورتتان بچسبانید. از تماس با آن باید احساس سرما به پوست شما دست دهد. از آنجا که سنگ یشم به شدت انرژی جذب می کند، هنگام استفاده و تماس با بدن دمای آن بالا می رود. این تست را قبل از استفاده انجام دهید.
روش ۳ : سوزن را مدتی زیر آب داغ نگه داشته و سپس نوک آن را به سطح یشم بکشید. اگر یشم اصل باشد، اصلا خال برنداشته و سطح ش به هیچ عنوان خراش بر نمی دارد و همچنین با حرارت آسیب نمی بیند.
روش ۴ : اگر سنگ یشم تراش نخورده خریداری می کنید سطح آن را به خوبی بررسی کرده و به دنبال لک و پستی بلندی گردید. سطح یشم واقعی تراش نخورده، هیچ وقت کاملا صیقلی و خالی از خلل و فرج نیست. هرچند صیقلی کردن سنگ یشم هنگام تراش، هنر ارزشمندی بوده که اصولا در انحصار جواهرسازان آسیای شرقی است و ارزش آن را چند برابر می افزاید.
در نهایت مانند تمامی سنگ های قیمتی، قابل اعتماد ترین گواه اصل بودن یشم، شناسنامه ی معتبر با تاییدیه مراجع ذیصلاح می باشد